‏نمایش پست‌ها با برچسب ایران چیست. نمایش همه پست‌ها
‏نمایش پست‌ها با برچسب ایران چیست. نمایش همه پست‌ها

یکشنبه، خرداد ۰۴، ۱۳۹۹

شهرستان‌های ایرانشهر/ شهرستان‌های ایران - تنها متن بازمانده از واپسین سده‌های فرمانروایی ساسانیان درباره جغرافیایِ تاریخی و سیاسیِ شهرهای ایرانشهر

شهرستان‌های ایرانشهر

شهرستان‌های ایرانشهر/ شهرستان‌های ایران کتاب کوچکی به زبان پهلویِ ساسانی (فارسی میانه) و تنها اثر موجود به این زبان که به جغرافیایِ تاریخی می‌پردازد. تدوین نهایی این رساله در سده سوم هجری صورت پذیرفته است. در متنِ رساله‌ی شهرستان‌های ایران همچون اغلب متون پهلوی، واقعیت و داستان‌ها در هم آمیخته شده‌اند.
کوست: کوست یکی از واحدهای تقسیمات کشوری ایران بود. این عقیده وجود دارد که در دوره‌ی پادشاهی خسرو اول (۵۳۱-۵۷۹م)، شاهنشاهی ساسانی به چهار پاره «کوست» بخش شده است. به گزارش یک منبع ارمنی، شاهنشاهی ساسانی به این چهار کوست بخش شده بود: 
۱- کوست خراسان؛ بخش شمال شرق.
۲- کوست خوروران؛ بخش جنوب غرب.
۳- کوست نیمروز؛ بخش جنوب شرق.
۴- کوست آدوربادگان؛ بخش شمال غرب.

شنبه، خرداد ۰۳، ۱۳۹۹

ایران چیست؟ طرح مسئله پیرامون نام‌های آریا، ایران و فارس


ایران چیست؟

طرح مسئله پیرامون نام‌های آریا، ایران و فارس


ایران (اِران، اَئِریَنَه، اَئیریَه، اِرانشَهر، ایرانشهر)

ایران: اِران/ اَئِریَنَه/ اَئیریَه/ اِرانشَهر/ ایرانشهر. سرزمین و کشور ایران. و نیز فلات ایران. نام کشور ایران برای مفاهیم و مصداق‌های گوناگونی بسط یافته است: برای نامیدن یک حوزه فرهنگی- تمدنی؛ برای نامیدن یک کشورِ امروزی با مرزها و مختصات تعریف‌شده؛ برای نامیدن یک گروه زبانی با عنوان خانواده زبان‌های ایرانی؛ برای نامیدن یک منطقه جغرافیایی با عنوان فلات ایران؛ برای نامیدن یک گاهشماری یا تقویم با عنوان گاهشماری ایرانی (Persian Calendar)؛ با تعمیم به گذشته برای نامیدن قلمرو حکومت‌های تاریخی که حوزه فرمانروایی آنان تقریباً برابر با حوزه تمدنی ایران بوده؛ و نیز مفهوم‌های دیگری همچون هنر ایرانی، فرهنگ ایرانی، دین‌های ایرانی و سرزمین‌های ایرانی. بسیاری از این انتساب‌ها به دوران معاصر باز می‌گردد و بدون اینکه شکل نامگذاری برخی از آنها پیشینه تاریخی داشته باشند، به گذشته تعمیم یافته‌‌اند.

نام‌هایی که اکنون آنها را با شکل و آوای «ایران»، «آریا» و «فارس» می‌شناسیم، سرگذشتی پرفراز و نشیب و آکنده از تغییرات متنوع در تلفظ، معنا و مصداق در پشت سر خود داشته‌اند: