نوکیسه کیست و نوکیسگی چیست؟
نوکیسه یا تازه به دوران رسیده به شخصی گویند که بدون پشتوانه مشروع و یا زحمتِ متناسب با نتیجه، به ثروت کلانی برسد. نوکیسه‌ها معمولاً از لحاظ مالی به طبقات بالا و از لحاظ فرهنگی و رفتار اجتماعی به طبقه لمپن‌ها تعلق دارند.
صفت نوکیسگی برای افرادی به کار می‌رود که به سبب نزدیک کردن خود به نهادهای قدرت و حشر و نشر و با آنها و خدمت بعضاً ضدبشری به آنها، بر موج‌های نابسامانی‌های اجتماعی و ناپایداری‌های اقتصادی سوار شده و با استفاده از رانت‌های دولتی و روابط ناسالم به ثروتی گزاف و بدون پشتوانه دست می‌یابند.
از آنجا که نوکسیه‌ها فاقد اصالت و هویت فرهنگی لازم هستند و از بسیاری کمالات بی‌بهره‌اند، نیاز مبرمی به خودنمایی و فخرفروشی و تظاهر و عرض‌اندام دارند که این نیاز را با خرج کردن بی‌رویه و نمایش دارایی‌های خود جبران می‌کنند. عده‌ای از آنها نیز ثروت خود را بطور کلی پنهان نگاه می‌دارند و حتی آنرا تکذیب می‌کنند.
نوکیسه‌ها به «توجیه اطرفیان» نیاز دارند تا با مشاغل ویترینی و توجیهات کاذب منشأ درآمدهای خود را مشروع و قانونی جلوه‌گر کنند و پول خود را در باور و ذهن مخاطب شستشو دهند. اینگونه توجهیات بخصوص با اندکی مشارکت در امور خیریه یا مذهبی باورپذیرتر می‌شود.
نوکیسه‌ها از گذشته خود نفرت دارند و آنرا پنهان می‌کنند، از حال خود احساس حقارت می‌کنند، و از آینده خود بیمناکند. نوکیسه‌ها به دلیل ترس از آینده از هرگونه تغییرات و اصلاحات سیاسی و اجتماعی هراس دارند و مدافع وضع موجود و فسادهای جاری هستند. به همین دلیل، نوکیسه‌ها جزو موانع جدی پیشرفت جامعه و اصلاح ساختارهای آن به حساب می‌آیند.
از آنجا که نوکیسه‌ها عمدتاً فاقد استعداد، خلاقیت، تخصص و تحصیلات هستند و با اندیشه‌ورزی و مطالعه بیگانه‌اند، این کمبود را با تحقیر و بی‌اعتنایی به صاحبان تخصص و تفکر جبران می‌کنند. آنها منابع مالی جامعه را نه بر اساس لیاقت، که بخاطر زدوبندها و نوچگی صاحبان قدرت تصرف کرده‌اند و به همین دلیل مورد نفرت بسیاری از اقشار جامعه هستند و در درون خود احساس تنهایی می‌کنند. آنها این نفرت و تنهایی را با برگزاری انواع و اقسامی از مهمانی‌ها و مراسم و مشارکت‌های اجتماعی جبران می‌کنند.
نوکیسگی محصول نابسامانی‌ها و ناپایداری‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. برخلاف بعضی تعاریف جامعه‌شناسی که طبقات اجتماعی را بر اساس ثروت به طبقات بالا، پایین و متوسط تقسیم می‌کنند، در نظریات جدید جامعه‌شناسی، علاوه بر سرمایه مالی (ثروت)، سرمایه فرهنگی (استعداد و خلاقیت)، سرمایه اجتماعی (تحصیلات و تخصص) و سرمایه اخلاقی (اعتبار و آبرو) نیز مبنای تعریف از طبقه قرار می‌گیرد. بر این اساس، نوکیسه‌هایی که تحت شرایط خاص به سرمایه مالی زیاد دست می‌یابند، فاقد سرمایه فرهنگی و اجتماعی و اخلاقی متناسب با آن هستند و از آنجا که در موقعیتی قرار گرفته‌اند که شایسته آن نیستند، از نمادهای رفتاری و فرهنگی اشخاص شایسته به صورت ظاهرسازی استفاده می‌کنند.
عبارت نوکیسه سابقه‌ای طولانی در ادبیات فارسی دارد. قابوس بن وشمگیر در قابوس‌نامه اندرز داده که از مردم نوکیسه بپرهیزید و با آنان معامله مکنید. و ناصرخسرو نیز چنین سروده است: ز نوکیسه مکن هرگز درم وام / که رسوائی و جنگ آرد سرانجام
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
نظرتان درباره این پست را به اشتراک بگذارید.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.